واللاه بیزکی شهریمیزده یاخجی یاخجی ترقه سسی -  ال بومبی -اوددان آتیلماق
پای آپارماق دان سونرا بیر شئی یادیما گلمیر
ولی دئییرلر ( واللاه بیزده قولاق گوناه کاریخ ) بو گونی نئجه توتسان بوتون قاباغا گلن
ایل  ائله اوجور گئچملی دی  بابالی دئیه نین بوینونا
پس هامی گوجون ویرار یاخچیلیقینان، سئوینجینن، دئییب گولمیینن باشلاسان که یئنی
ایل ده گونلرینین  هاممیسی خوش اولسون

بو گئجه هر ائو اوزونه بیر بالاجا اود یاندیریب و ائو اهلی بیرلیکده اونون قیراغینا ییغیلارمیشلار
بیر بیر اوشاقلار و بؤیوکلر اونون اوستوندن آپپیلاردیلار.
اوشاقلار و بویوک لر اودون اوستوندن آپپیلاندا دئیرلر
آتیل پاتیل چرشنبه
بختیم آچیل چرشنبه
 منیم آغیرلیغیم اوغورلوغوم خسته لیکیم ساریلیغیم  اودلار
سنین ده یونگولوغون قیرمیزلیغین منه گلسین
 هله دای یادیمدا قالان بولاردی
سیزین بیر باشقا شئی یادیزا گلیر دئیین  آرتیریم

فکر نکنم کسی باشد که عاشق طبیعت مناطق جنگلی و کوهستانی نباشد. ارسباران یکی از جاذبه های گردشگری شمال غرب است که در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. این منطقه علاوه بر اینکه دارای طبیعتی بی نظیر بهشت گونه می باشد، دارای آثار تاریخی و عشایر ییلاقی فراوانی می باشد که جذبه های آن را دو صد چندان می کنند. گوته های گیاهی و جانوری متعددی از پرندگان، خزندگان، دوزیستان، پستانداران و ماهی ها را نیز می توان در جنگلهای ارسباران پیدا کرد. اگر تمایل دارید با منطقه ارسباران و جنگلهای این منطقه آشنا شوید و اطلاعات بیشتری درباره آثار باستانی و دیدنی آن کسب کنید، در ادامه مطلب با مجمع فعالان زیست محیطی کشور (انجمن حمایت از حیوانات و محیط زیست) همراه باشید.

توصیف مختصری از ارسباران

منطقه ارسباران با مساحتی بالغ بر ۸۰ هزار و ۶۵۴ هکتار منطقه ای جنگلی، وسیع و کوهستانی است که در شمال غربی ایران در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. منطقه ای روح نواز و شگفت انگیز که بین شهرستان کلیبر تا سیه رود و جنوب اهر تا رود ارس واقع شده است و سالانه میزبان گردشگران زیادی از کل کشور می باشد و بین آنها محبوبیت زیادی دارد. این منطقه قلمرو حدود ۲۳۵۰۰ عشایری است که عمدتاً در مناطق ییلاقی و قشلاقی زندگی می کنند.

ارسباران در معادلات سیاسی ایران نقش حیاتی داشته است. عباس میرزا پادشاه قاجارها که اهر را به عنوان میدان جنگ برای مقابله با نیروهای روسی انتخاب کرد، مورد حمایت فوق العاده عشایر ارسباران قرار گرفت. آنها همچنین نقش مهمی در جنبش مشروطه بازی کرده اند. ستارخان، یکی از رهبران جنبش مشروطه خواهی معروف به سردار ملی نیز از این منطقه بود.

هوا در این منطقه مدیترانه ای و قفقازی است زیرا در منطقه آب و هوای خزر واقع شده است و وجود کوه هایی با ارتفاع تقریبی ۲۲۰۱ متر در قلب دشت های نیمه خشک، اکوسیستم این منطقه را منحصر به فرد می کند. فعالیت های اقتصادی از جمله کشاورزی، دامداری، باغداری، صنایع دستی و گردشگری به دلیل آب و هوای خوب در بین عشایر و محلی این منطقه محبوبیت زیادی دارد.

امروز منطقه ارسباران از غرب به تبریز و مرند، از شرق به مشکین شهر و مغان و از جنوب به سراب محدود شده است. در سال ۱۳۵۲ این منطقه به عنوان منطقه حفاظت شده در ایران به ثبت رسید و در ۱۳۵۵ به این علت که دارای زیست بوم های متنوع و گوناگون و همچنین دارای گونه های گیاهی و جانوری منحصر به فرد بود و منابع غنی زیست محیطی و طبیعی فراوانی داشت، یونسکو بیش از ۷۲۰۰۰ هکتار از اراضی این منطقه را به عنوان ذخیره گاه زیست کره ثبت کرد.

می توان گفت که یونسکو کوه های قفقاز نزدیک مرز جمهوری آذربایجان و ارمنستان را به عنوان ذخیره گاه زیست کره تعیین کرده است. در واقع این منطقه بین کوه های خزر، مدیترانه، قفقاز، کوه های مرتفع با ارتفاع ۲۲۰۰ متر، دشت های نیمه خشک، مراتع، جنگل ها، چمنزارهای آلپی، چشمه ها و رودخانه ها قرار دارد. وجود یک بافت وحشی و وجود گونه های مختلف گیاهی و جانوری در همسایگی خط مرزی بین ایران، آذربایجان و ارمنستان  از مهمترین دلایل توجه کارشناسان یونسکو به این منطقه بوده است.

جنگلهای ارسباران و تنوع گونه های جانوری و گیاهی آن

مساحت جنگل های استان آذربایجان شرقی ۱۹۰ هکتار است که ۱۶۴ هزار هکتار آن متعلق به جنگلهای ارسباران (به انگلیسی: Arasbaran Forests) می باشد. این جنگل ها با داشتن منابع غنی زیست محیطی و طبیعی فراوان و با مساحت حدود ۷۰ هزار هکتاری در شمال غربی کشور (استان آذربایجان شرقی، شمال غرب استان اردبیل) قرار دارد و بیشتر در حوزه‌ رودخانه‌ ارس (حد فاصل جلفا تا مغان) و کوه‌های سبلان، بزقوش و سهند دیده می‌شود. متأسفانه اکنون به علت دست درازی انسان، جنگل های مذکور به مرز‌های شهرستان کلبیر، ورزقان و اهر محدود شده است.
به علت نیمه مرطوب بودن و وجود مه در این منطقه، آب موجود در خاک افزایش یافته و بیشتر روزها هوا مه آلود می باشد. بخش های جنوبی این ناحیه به صورت مرتع و بیشتر بخش های شمالی به صورت جنگل می باشند. جنگل های ارسباران از نوع  جنگل های کوهستانی پهن برگ مخلوط بوده و ترکیب گیاهی مشابهی با جنگل های ایران در شمال کشور دارند. بسیاری از اسناد تاریخی وجود چنین منطقه ای را در حاشیه جنوبی رود ارس تأیید کرده اند. مثلاً ابن هوقال، جغرافی دان قرن ۴ هجری در کتاب خود با نام مسالک الممالک به این جنگل ها اشاره کرده است. وی همچنین اشاره کرده است که یک نسل از مردم ترک در اینجا زندگی می کنند. علاوه بر این، یاقوت الحماوی در معرفی شخصیت بابک خرمدین نیز این جنگل ها را باز (Baz) نامیده است.

جنگلهای ارسباران حدود ۲۲۰ گونه پرنده از جمله گونه‌های با اهمیت و منحصر به فردی مثل سیاه خروس قفقازی (گونه‌ای کمیاب و خاص در معرض تهدید قرقاول که فقط در کوه‌های ارسباران و اطراف رود ارس می توان آن را مشاهده کرد و شکار آن ممنوع می باشد)، میش مرغ قره قشلاق، اردک سر سفید، قرقاول ارسباران، کبک خاکستری، دراج (پرنده ای شبیه قرقاول) سیاه و قرقاول معمولی را در خود جای داده است.

زیستگاه  ۳۸ گونه خزنده نظیر مار قیطانی، مارمولک چشم ماری، لاسترمای دشتی پشت مشبک و…، ۵ گونه دوزیست نظیر تریتون تاجدار و انواع قورباغه ها و …، ۴۸ گونه پستاندار از جمله  گوزن‌های مارال و شوکا، خرس قهوه‌ای، کل، بز وحشی، پلنگ،  گراز وحشی، سیاه گوش یا قره قولاغ، گربه جنگلی، سمور سنگی، خرگوش، شغال، روباه معمولی، تشی، خارپشت اروپایی و… و ۱۷ گونه ماهی نظیر زردک، سیاه ماهی،  کپور نقره ای، گامبوزیا، اسبله، سوف و انواع سگ ماهی جویباری و…. نیز در این منطقه می باشد.

سازمان محیط زیست در حال تلاش برای احیای گونه های منقرض شده از جمله گوزن قرمز خزری یا مرال در این منطقه است. باید گفت که مرال از گونه های منقرض شده ارسباران بود که با انتقال چندین رأس از پارک ملی گلستان به آینالو در حال احیا می باشد.

فلور یا کلیه گیاهان این سرزمین نیز از قاعده خاصی پیروی می کند. به طوری که دامنه های جنوبی کوه پوشیده از چمنزار و مناطق شمالی، به ویژه در بالای ارتفاعات ۲۰۰ تا ۸۰۰ متری ، پوشیده از جنگل است. گیاهان محلی جنگل های ارسباران شامل ۷۸۵ گونه گیاهی نظیر ممرز، سماق و بربریس می باشد.

علاوه بر بلوط و ممرز (یک درخت برگریز از مناطق معتدل شمال که دارای برگهای بیضی شکل دندانه دار، گلهای آویزان غیر قابل مشاهده و میوه های بال دار سخت می باشد). گونه هایی مانند بوته‌های تمشک و زغال اخته، افرا، سماق، زرشک، انار وحشی، سیب وحشی و گلابی، تمشک و بلوبری نیز در این منطقه وجود دارد.

۱۷۰ گونه درختی نظیر کرب، داغداغان، زبان گنجشک، سماق، بلوط، گیلاس وحشی، افرا و… را نیز می توان در این جنگل ها پیدا کرد. ویژگی منحصر به فرد جنگلهای ارسباران، فراگیر بودن درختان وحشی خوراکی است. مثلاً درختان بزرگ فندق، گردو و… که در کنار نهرها به صورت وحشی رشد می کنند، منبع درآمد مهمی برای ساکنان فراهم می کنند. گونه های گیاهی عجیب و غریب تر مانند انگور فرنگی، قارچ دنبلان و گیاهان دارویی که در طب سنتی کاربرد دارند به طور قابل توجهی بر اهمیت اکولوژیکی منطقه ارسباران افزوده است.

معرفی برخی از مکان های مهم تاریخی ارسباران

• قلعه بایک

یک سازه کم نظیر از نظر معماری که در حدود ۳ کیلومتری کلیبر در راس قله ای بلند قرار دارد که در زمان پادشاهی مستبد معتصم عباسی، گروهی به نام خرمدین ها از آن به عنوان یک مرکز فرماندهی و مبارزه استفاده می کردند. هیچ کس واقعاً نمی تواند تصور کند آن زمان بدون این ابزارهای مدرن، کسی بتواند بالای یک کوه تمام سنگی این چنین قلعه ای بنا کند. و جالب تر از همه اینکه این قلعه تنها یک راه باریک ورودی دارد که انتهای آن به یک دالان ختم می شود. آن رمانی که بابک خرمدین و یارانش در این قلعه به مبارزه می پرداختند کسی موفق به فتح این قلعه نشد و بابک به علت خیانت یکی از افراد به نام افشین، بعد از تحویل به معتصم اعدام شد. با اینکه چند صد سال است که از قلعه استفاده نمی شود ولی دیوارهای اصلی آن همچنان پابرجا هستند.

• پارک جنگلی مکیدی

جنگلی زیبا و بکر که در روستایی به نام مکیدی واقع شده است و چون آلاچیق و آب آشامیدنی در آن فراهم شده به آن پارک جنگلی نیز می گویند. شما می توانید انواع گیاهان دارویی از جمله بومادران، بابونه، شیرین بیان و آویشن را در این پارک جنگلی پیدا کنید.

• منطقه حفاظت شده آینالو

منطقه ای حفاظت شده که در دسترس ترین قسمت بکر جنگلهای ارسباران واقع شده است. روستای آینالو هم در مرکز این منطقه قرار دارد. با وجود زیبایی خود این منطقه یکی دیگر از جاذبه های دیدنی آن، جایی است که گوزن های مرال در آنجا نگهداری و تکثیر می شوند. مرال، گوزن بومی منطقه ارسباران بوده و متاسفانه شکار بی رویه آنها باعث شده نسل شان در معرض خطر انقراض قرار بگیرد. البته سازمان محیط زیست این منطقه با تمهیداتی از جمله حصارکشی کل این منطقه سعی کرده جلوی شکار آنها را بگیرد.

• کوهستان کمتال

ارتفاع این کوهستان حدود ۳۱۰۰ متر می باشد و جزو مهم ترین کوه های این منطقه به شمار می آید. این کوهستان دارای رشته کوه هایی سنگی و پرشیب دارد که هرکسی نمی تواند از آنها بالا برود و به همین علت عدم دسترسی دشوار به آن بکر و دست نخورده باقی مانده است.

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری، اردوگاه های تابستانی قبایل نیمه مسکونی ارسباران است که به ایلات معروف هستند. از دیگر جاذبه های منطقه اَرسباران چشمه های آب گرم و چشمه های آب سرد است که خوشبختانه در بین گردشگران و مسافران محبوبیت پیدا کرده است.

معدن‌کاری بزرگ‌ترین تهدید برای اکوسیستم و جنگلهای ارسباران

از آنجا که استان آذربایجان ‌شرقی در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده، می توان گفت که وجود جنگلهای ارسباران یک موهبت الهی برای این منطقه از ایران اسلامی است. این  جنگل‌ها حدود ۶٫۳ درصد استان را دربرگرفته و بیش از ۳۲۰ گونه جانوری و بیش از هزار گونه گیاهی به عنوان فسیل زنده در آن وجود دارند و علاوه بر اینکه به عنوان منطقه حفاظت شده و پارک ملی دارای یک جایگاه ملی ارزشمند در ایران می باشد، از جایگاه بین‌المللی ذخیره ‌گاه زیست‌کره نیز برخوردار است.

با اینکه وسعت این زیست بوم اندک می باشد ولی می توان گفت که یک نقش مهمی در برقرای تعادل اکولوژیکی در این منطقه بر عهده دارد.  توسعه معدن‌کاری بدون توجه به ارزیابی‌های زیست محیطی در این زیست بوم ضمن اینکه باعث شده قابلیت‌های کم نظیر زیست محیطی حوضه آبریز ارس از بین برود، جوامع انسانی و سلامت ساکنان این منطقه با مشکل بزرگی مواجه کرده است.

نه تنها معدن کاری بلکه چرای بی رویه دام (به علت عدم تأمین علوفه دامها، روستاییان در فصل پاییز وزمستان شاخه های درختان جنگلی را قطع نموده و باعث تخریب جنگل می گردند) و اجرای برخی طرح های عمرانی و دخالت های غیرمسئولانه باعث شده این منطقه در حال تخریب باشد تا آنجا که با ادامه این روند، طی سالیان آینده شاید دیگر از آن طبیعت بکر و زیبا  نشانی باقی نماند.

سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست می توانند به افزایش آگاهی مردم در زمینه آثار و عواقب جنگل زدایی کمک کنند. اگر از امروز هر شخص تصمیم بگیرد تا به مراقبت و آگاه سازی در مورد نحوه حفاظت از جنگل ها بپردازد مشکل حل می شود. برای آغاز بهتر است به عنوان یک عضو فعال در یک سازمان مردم نهاد شروع به فعالیت کنید. پیشنهاد پایانی ما برای شما این است که برای حفظ محیط زیست و حمایت از حیوانات به ما بپیوندید.

سورس  :  https://eafworld.com/arasbaran-forests

در ادامه یادداشتی با عنوان « اذان حدادپور و سماور چرچی» را که مردادماه ۹۳ در شماره ۲۲۶ دو هفته نامه گویا منتشر شده بود، می خوانید: ایران از نگاه یک آمریکایی ؛ خاطرات دو سال حضور معلم آمریکایی در اهر اذان حدادپور و سماور چرچی جعفر

در ادامه یادداشتی با عنوان « اذان حدادپور و سماور چرچی» را که مردادماه ۹۳ در شماره ۲۲۶ دو هفته نامه گویا منتشر شده بود، می خوانید:

ایران از نگاه یک آمریکایی ؛ خاطرات دو سال حضور معلم آمریکایی در اهر

اذان حدادپور و سماور چرچی

جعفر خضوعی: ایران از نگاه یک آمریکایی عنوان کتابی است در ترجمه از کتاب؛«  « A memory of my two years with the Peace Corps in Iran » » اثر دکتر پاول پـیـتــزر که در فاصله سال های ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۶ در اهر معلم زبان انگلیسی بوده است. این کتاب با ترجمه اصغر محمودآبادی در قطع وزیری و در ۴۰۰ صفحه منتشر شد.

پیتزر به عنوان عضو سپاه صلح آمریکا برای تدریس زبان انگلیسی در مدارس اهر به این شهر می آید.

پیتزر حضورش در ایران را از منظر « شوک فرهنگی» به شرح در می آورد و اولین جمله اش در مقدمه این است؛ « این داستانی در مورد شوک فرهنگی است». می نویسد؛ «زندگی با ایرانی ها آشکار می سازد که  آنها دیدگاه های سنتی، نقاط ضعف و قوّت زیادی دارنـد. از نقطه نظر ما ظاهراً جامعه آنها عجیب و غریب و متفاوت است. تـبادل فرهـنگی شـوک ایجاد می کند. ما باید این تـفاوت ها را درک کـرده و بشناسـیم. شناختی که ما به دست آوردیم نشان می دهد، ایران مردم خوبی دارد».

پیتزر اکتبر ۱۹۶۶ وارد اهر می شود. می گوید « دیروقت بود که ما به اهر رسیدیم. اهر از دور بسیار یکنواخت و بی روح به نظر می رسد».

داستان با « یوسف چرچی» آغاز می شود. یوسف چرچی معلم زبان دبیرستان های اهر بود. او بیش ترین تأثیر را در پیتزر گذاشته است. نام یوسف در جای جای خاطرات او حضور دارد. این اولین کلمات رمان پیتزر است؛ « یوسف چرچی، ساکت مقابل کلاس پر از پسر کلاس هفتم ایستاده بود. من آن سوی میز نشســته بودم. یوسف سـؤالات خود را مطرح می کرد و من تماشا می کردم».

پتزر به شرح جزئیات رویدادها و صحنه ها می پردازد تا نشان دهد که لحظه لحظه ی تمام حضورش در ایران برای او مهم و جذاب بوده است. مطالعه رمان او شناخت جامعی از جامعه آن سال های اهر به دست می دهد. شرح جزئیات اتفاقات ریز و درشت که گاه چاشنی مختصر طنز نیز در میان کلمات می دود، اکنون برای ما خواندنی است. تصاویری که او از آن سال های اهر تهیه کرده کم از رمانش نیست. تصاویری که خیلی از اهری ها آنها را با دقت تمام نگریسته اند.

او پختن شام را با جزئیات تمام شرح می دهد و تمام اتفاقات را جذاب می نماید. پیرامون او مرتب حادثه رخ می دهد. ارسال کیک از آمریکا به اهر و یا تدارک مواد لازم برای پختن شام و حتی سوختن غذایش. چکه کردن آب باران در خانه اش، خریدن گوشت و کره، برگزاری مسابقه فوتبال مدارس، دریافت امانت هایش از تعاونی مسافربری، سربریدن مرغ، حضور در ضیافت شام برخی از همکاران، چالشی که با شیوه تدریس و کلاس داری او در دبیرستان ایجاد می شود، مزاحمت کودکان، خرید از بازار، بیمار شدن ها، مسافرت از اهر به تبریز و تهران، کلیبر و مشکین شهر، حضور در غذاخوری های اهر و…

انجام برخی کارها برای او عادی می نماید اما با مخالفت شدید همکارانش در دبیرستان مواجه می شود. شرح این مخالفت ها و استدلال ها جذاب است. او قصد می کند الاغی بخرد. از هاشمی ( رئیس دبیرستان) و یوسف می پرسد؛ « چرا من نباید الاغی داشته باشم؟ این کاری مفرّح خواهد بود تا مانند روستاییان سوار آن شوم و از بازار بگذرم و از آن لذّت ببرم». اما هاشمی مخالفت می کند و می گوید؛ « شما نباید چنین کاری بکنی. شما نباید چنین چیزی بر زبان بیاوری. این وحشتناک است. معلمّان و مانند آنها هرگز نباید چنین کاری بکنند. دوباره در مورد الاغ صحبت نکن». یا موقعی که می خواهد کلاهی از بازار بخرد، همین طور. همکارانش حتی به او تأکید می کنند که معلم نباید در صندلی های عقب اتوبوس بنشیند و او قبول می کند اما یکبار که یافتن اتوبوس برای سفر دشوار بوده صندلی خالی در عقب اتوبوس را غنیمت می یابد و بی خیال شأن معلمی شده و در صندلی عقب می نشیند.

 پیتزر در خاطرات خود از میان آنچه با خود به کشورش آمریکا برده است از دو چیز به عنوان هدیه ویژه نام می برد. یکی سماوری است که پدر چرچی به او هدیه داده است و می نویسد؛ « هنوز هم در بهترین مکان خانه ام به تماشا گذاشته ام». پیتزر یک بار از حدادپور می خواهد که برای او اذان بخواند. حدادپور از او تخم مرغ می خواهد و پس از بلعیدن سفیده و زرده آن برایش اذان می خواند. او بعداً ضبط صوت و نوار تهیه می کند و صدای حدادپور را ضبط می کند. «… من دستگاه ضبط صوت دبیرستان پهلوی را امانت گرفتم و از یکی از مغازه های اهر یک نوار ضبط صوت خریداری کردم. از آقای حدّادپور خواستم دوباره برایم اذان بخواند. او باخوشحالی پذیرفت. من نوار صدای ضبط شده حدّادپور را نگه داشته ام و وقتی به آن گوش می دهم، ماجرای آن روز و بلعیدن تخم مرغ از سوی حدّادپور برایم زنده می شود. با اینکه من خیلی چیزهای مربوط به اقامت دو ساله در ایران را فراموش کرده ام، اما با این حال هرگز ماجرای آن روز را فراموش نمی کنم».

پیتزر صحنه آشنایی اش با آیت الله نجفی اهری را به خوبی شرح می دهد. توصیف روز رحلت آیت الله نجفی در خاطرات او نیز ماندگار است.

در توصیف آیت الله شیخ حسین نجفی اهری می نویسد:« خوشبختانه یک روحانی سالخورده به نام حضرت آیت الله حاج شیخ حسین نجفی (در آن موقع) در اهر زندگی می کرد.  یک روحانی به تمام معنی و مجتهد، امام جمعه و جماعات و اعیاد قربان و فطر مردم بود. مردم اغلب به اختصار از او با نام آیت الله یاد می کردند. پیر و نورانی بود، وزن زیادی داشت، کوتاه قد بود و با محاسن سفید قبای قهوه ای و ردای سفید بر تن می کرد. سن زیادی داشت مهربان و حکیم و فرزانه بود و در شهر وقتی که قدم می زد با هرکسی بسیار محترمانه رفتار می کرد. متواضعانه و آهسته راه می رفت».

در عید سال نو مسیحی تعدادی از همکارانش در دبیرستان به خانه او می آیند تا سال نو میلادی را به او تبریک بگویند. هر کدام چیزی آورده است و مهمانی خوبی ترتیب می یابد.

حدادپور برای کریسمس او در اهر « یک تصنیف نه چندان معروف غربی» را می خواند. اما پیتزر خوشش می آید. در خاطرات خود می نویسد؛ « تکخوانی او به یاد ماندنی ترین سرود کریسمس است که تا به حال همیشه شنیده ام».

او سعی می کند علی رغم تفاوت دینی و فرهنگی به تمام آداب و رسوم و عقاید مردم اهر احترام بگذارد. چنانکه حتی موقع سر بریدن مرغ « بسم الله» می گوید و اذعان می کند؛ « من روزه نمی گرفتم  و نمی خواستم تظاهر به روزه خواری بکنم».

آخرین جمله پیتزر در اهر که موقع ترک این شهر و خداحافظی از مشایعت کنندگان می گوید، این است؛« من امیدوارم که ایران و ایالات متحده آمریکا همواره با هم دوست باشند».

عکس: پل پیتزر/ ایران از نگاه یک آمریکایی

اخبار مرتبط:

استقبال از کتاب « ایران از نگاه یک آمریکایی» بی نظیر است
رونق گردشگری اهر طرح و برنامه لازم دارد
انتخابات مجلس دهم و ۷ اسفند ۹۴
جایگاه گردشگری شهرستان کلیبر و نقش دولت تدبیر و امید
فلسفه وجودی ها و لا در هالا
استقبال شهروندان اهری از کتاب« ایران از نگاه یک آمریکایی»
ایران از نگاه یک آمریکایی منتشر شد

حروف👈
🔶《q-ق》《ğ-غ》
1⃣در ابتداى کلمات

در زبان تورکی هیچ کلمه ای با حرف《غ-ğ》شروع نمی شود
اگر کلمه ای با حرف《غ-ğ》شروع شده باشد غیر تورکی و معمولا عربی هست
مانند:
غم،غصه،غیرت،غلبه،غیره،غربال و....

و اگر هر کدام از آنها وارد زبان تورکی شود
 تابع هماهنگی اصوات تورکی شده و حرف (غ-Ğ )با صدای《ق-Q》تلفظ می شود.
و در هنگام نگارش با الفبای  (ابجد)عینا به شیوه ى عربى نگارش می شود
.مانند :

✅غم،✅غصه،✅غیرت ....

و نوشتن به شکل زیر اشتباه است

❌قم❌قصه❌قوصصه❌قبرت

لاکن هنگام خواندن (ق-q )تلفظ می کنیم
اما وقتی با الفبای (ABCD)می نویسیم به شکلی که تلفظ می گردد نوشته و خوانده می شود
✅qəm - qüssə - qeyrət. ....

⚡️کلماتی مانند
قاب ،قول،قاش،قاشیق و....
qab,qol,qaş,qaşıq....
که اصالتا کلمات تورکی هستند و بشکل 《ق-q 》نوشته و تلفظ می گردد

...........................
حروف👈
🔶《q-ق》《ğ-غ》

2⃣در وسط کلمه

 اگر حرف《ق- q》اگر مابین دو حرف صدا دار قرار گیرد به حرف 《غ-ğ》تغییر می کنند
حروف صدا دار A-Ə-E-U-Ü-O-Ö
مانند
چیراق -چیراقسیز -چیراغی
اوتاق - اوتاقلار -اوتاغینیز
اوشاق-اوشاقلیق-اوشاغیم
و ....
...........................
 حروف👈

🔶《q-ق》《ğ-غ》
3⃣ در انتهای کلمات تک هجایی

که به حرف 《ق- q》ختم می شود با  حرف《غ-ğ》نوشته می شود
مانند:

✅ آغ،✅داغ،✅باغ،✅چاغ...

و نوشتن به شکل زیر اشتباه است

❌آق،❌داق،❌باق،❌چاق


...........................
حروف👈
🔶《q-ق》《ğ-غ》

4⃣ در انتهای کلمات چند هجایی
کلمات چند هجایی
که با حرف 《ق-q》ختم می شوند

مانند
çıraq,otaq,uşaq,
oapaq,qalaq,çalaq

چیراق✅اوتاق✅اوشاق✅

پاپاق✅قالاق✅چالاق✅
و نوشتن آنها بشکل زیر صحیح نمی باشد
چیراغ❌اوتاغ❌اوشاغ❌و ...

همچنین تلفظ این به ختم 《x-خ》معیار نیست

پاپاخ❌قالاخ❌چالاخ❌و...