«شهر اهر»
، از گذشته های نه چندان دور، به سه محله ی اصلی تقسیم شده بود که هر
کدام از این محله ها ، خود دارای خُرده محله ها ، کوچه های فرعی و تجاری
بودند. هر سه محله مسکونی بوده و درحد فاصل آنها باغات انبوهی وجود داشته
است. آب شهر از چند قنات تامین می شده که درمحله های مختلف شهر قرار
داشتند. امروزه تقریباً همه آنها ازبین رفته است.
محله های سه گانه ی تاریخی اهر عبارت بودند از:
• محله ی نخجوانلو
• محله ی باغبان

در تمام جوامعی بشری مسئولان و دولتمردان مفاخر و مشاهیر را ارج می نهند و به بهانه های گوناگون از خدمات این افراد تجلیل می کنند.
۴آبان۹۲ در مراسمی با حضور وزیر بهداشت، رییس فرهنگستان علوم پزشکی تندیس دکتر محمد قریب رونمایی و بنیانگذار طب نوین اطفال در ایران معرفی گردید.
پدر طب اطفال ایران در حالی به دکتر محمد قریب اعطا شد که سایت رسمی مرکز طبی کودکان در تاریخچه احداث این بیمارستان آورده است : « ساخت بیمارستان مرکز طبی کودکان در سال ۱۳۳۷ توسط مرحوم دکتر حسن اهری پیشنهاد شد. ایشان فکر ساخت این مرکز را ره آورد سفری دانست که به همراه مرحوم دکتر محمد قریب … به شهر مونترال کانادا برای شرکت در نهمین کنگره بین المللی بیماریهای کودکان داشتند… [دکتر حسن اهری] در تحقق این هدف بر روی کمک افراد و سازمانهای نیکوکار برنامه ریزی کرده و به عنوان اولین گام، اندوخته خود را در فروردین سال ۱۳۴۰ برای این منظور اهدا کرد… همکاری دکتر فرهاد و دکتر قریب در تحقق این هدف نیز تأثیر بسزائی داشت. »
سایت دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در معرفی دکتر حسن اهری نوشته است: … [دکتر حسن اهری] همراه دکتر محمد قریب پایه گذار طب نوین اطفال در ایران از بنیانگذاران بیمارستان مرکز طبی کودکان و اولین رئیس بیمارستان بود.
با تمام این تفاسیر آنچه که عیان است دکتر حسن اهری یکی از پایه گذاران طب نوین اطفال در ایران می باشد ولی این امر از سوی مسئولان آنطور که شایسته این دکتر آذربایجانی می باشد مطرح نمی گردد.
بی توجهی مسئولان به این شخصیت علمی باعث شده نه تنها حسن اهری در آذربایجان بلکه در شهر اهر نیز ناشناخته باقی بماند و نشان و تندیسی از وی در شهر زادگاهش یافت نشود.
دکتر حسن اهری در سال ۱۳۰۱ بدنیا آمد. در سال ۱۳۳۴ موفق به اخذ تخصص بیماریهای کودکان شد و در سال ۱۳۴۶ به رتبه استادی اطفال نائل شد. دکتر حسن اهری در طول حیات علمی خود در کنگره های مختلف علمی و بین المللی کودکان در کشورهای مختلف از جمله آمریکا, کانادا, سوئیس, ترکیه, پاکستان و ژاپن شرکت کرد.
از دیگر فعالیتهای علمی و ارزشمند وی انتشار اولین مجله علمی بیماریهای کودکان در ایران به زبان انگلیسی و فارسی بود.
وی در هفدهم بهمن ماه ۱۳۴۹ بدنبال ابتلا به یک بیماری حاد دارفانی را وداع نمود.

این مکان در روزگاری نهچندان دور کاروانسرایی امن برای تجار و اقامتگاهی برای مسافران خسته از رنج راه بودند که متأسفانه هماکنون از کاروانسرای قدیمی که میتوانست در صورت مرمت و بازسازی به یک مکانی مناسب برای بازدید گردشگران باشد، فقط خرابهای برجایمانده است.
این اثر تاریخی در میدان (آغ مچید) نزدیکی مسجد سفید (امام خمینی اهر) واقعشده و روزگاری که اهر مرکز منطقه قره داغ، شاهراه اقتصادی و دادوستد بود و همه شهرهای دور، از مشکین و مغان و به دوستان گرفته تا شهرها و روستاهای همجوار مایحتاج عمومی و ضروری خود را از این شهرستان تهیه میکردند برای خود بروبیایی داشت.
درگذر زمان به این وضعیت افتاده که امیدواریم متولیان امر میراث فرهنگی و شهرداری با شناسایی اینگونه بناهای تاریخی که ریشه در فرهنگ و آداب و سنن و تاریخ پرافتخار منطقه دارد شناسایی و تملک نموده و اینگونه مکانها را مرمت و بازسازی کنند و بهعنوان اثر زنده تاریخی برای آیندگان به یادگار بگذارند.
این مکان که بنام کاروانسرای فرج زادهها مشهور بود در زمانهای گذشته که هتلهای مجهز و مسافرخانه و وسایل نقلیه موتوری نبود و وسیله ایابوذهاب مردم و مسافرتشان وابسته به چهارپایانی همچون شتر، اسب، قاطر، خر بود، این کاروانسراها محلی برای استراحت تجار، مسافرین و محل نگهداری شتر و اسب و حیوانات و اسباب مسافرتشان بود که هم در این مکان در حجرهها خودشان اتراق و استراحت میکردند و در طویلههای این مکانها نیز اسب و شتر و غیره نگهداری میشد و درواقع این مکانها محلی امن برای تجار و مسافران برای در امان ماندن از راهزنان و دزدان بودند که در مکانی امن جان و مالشان در امنیت باشد در شهر کهن اهر درگذشتههای دور، در اکثر نقاط پرتردد و اقتصادی شهر این اماکن ساختهشده بود و از رونق خاصی نیز برخوردار بود که متأسفانه در اثر بیتوجهی مسئولین ذیربط بیشتر این کاروانسراها از بین رفته است.
ازجمله آنها میتوان به کاروانسرای شیبانی در راسته مسجد سفید کاروانسرای قزل دیش در چای کنار، کاروانسرایی در راسته مسجد سفید متعلق به خاندان فرج زاده و کاروانسرای اوچ دوکانلار و کاروانسراهای متعددی که هماکنون اثری از آنها نمانده است تنها کاروانسرای باقیمانده از آن دوران روبروی مسجد سفید که زمانی بهعنوان کارگاه کاشی سازی از آن استفاده میشد از دوران قاجاریه باقیمانده و آثار باستانی و زیبای آن هنوز تا حدودی پابرجاست در این خصوص از مسئولین محترم میراث فرهنگی و اعضای محترم شورای شهر و شهردار محترم انتظار داریم با تأمین اعتبارات لازم بازسازی و مرمت چنین میراثهای فرهنگی که با استفاده از معماران سنتی و استادکار و تبدیل آنها به موزه و مکان گردشگری مورد درخواست اکثر شهروندان است اقدامات لازم انجام دهند.
عباسعلی ایجادی


