شیخ شهاب‌الدین محمود بن احمد اهری (580-665ق) از مشایخ صوفیه آذربایجان در نیمه دوم سدة 6 و سدة هفتم هجری است که در محضر پیران تصوف آذربایجان، همچون رکن‌الدین سجاسی، به کسب آموزه‌های عرفانی پرداخت و پس از بازگشت به زادگاه خود (اهر) به ارشاد و عبادت مشغول شد.

 ابن بزاز در صفوة الصفا اشاره کرده است که سلسلة ارشاد و تربیت شیخ صفی‌الدین اردبیلی(650- 735ق) با دو واسطه (شیخ زاهد گیلانی و سید جمال‌الدین تبریزی) به شیخ شهاب الدین اهری می رسد. آرامگاه این صوفی در اهر، زیارتگاه اهالی تصوف، دانشمندان و دولت‌مردان، بویژه سلاطین صفوی بوده است. از احوال و آثار شیخ شهاب الدین، اطلاعات چندان در دست نیست.

دربارة این صوفی بزرگ، علاوه بر مقالاتی که نوشته شده، چند اثر مستقل نیز به رشتة تألیف کشیده شده است: اولین کتاب را مرحوم کاشفی اهری (درگذشتة 1343ش) با عنوان مغز متفکر قرن هفتم هجری در ایران نوشت که با درگذشت او ناقص ماند و مسوّده او در دست است. مرحوم علی منفردی، شاعر توانای اهر نیز اثر موجزی با عنوان زندگینامة سلطان العارفین...شهاب الدین اهری (اهر، 1361) نوشته است.

اکنون حسین دوستی کتاب دیگری دربارة این پیر عرفان و تصوف آذربایجان، با عنوان عشق‌نامه منتشر نموده. این کتاب، شامل مطالب زیر است:

پیش درآمد (به قلم حسین دوستی)

1. «عشق‌نامه»ها در سیر تاریخ ادبیات ایران.

2. معرفی منظومه «عشق‌نامه» مولانا شیخ شهاب‌الدین اهری.

1/2. چگونگی دستیابی به کتاب مرحوم کاشفی اهری.

2/2. انعکاس معرفی «عشق‌نامه».

بخش اول: انوار شهابیه(به قلم حسین دوستی)

شرح مختصر زندگی مولانا شیخ شهاب‌الدین اهری

متن مثنوی «عشق‌نامه»

مقالاتی در ارتباط با عشق‌نامه

مطالعه در افکار عرفانی شیخ محمود اهری/ دکتر رحیم کاشفی اهری

حیات و اشتهار شهاب‌الدین محمود اهری/ دکتر جلیل تجلیل

پرتو تأثیر عشق‌نامه شیخ شهاب‌الدین اهری در گلشن راز شیخ محمود شبستری/ حسین دوستی

برگی از شرح حال شیخ شهاب‌الدین محمود اهری/ بهروز ایمانی

جان و جهان در آفرینش انسان / دکتر محمد قراگوزلو

آیا براستی مثنوی «عشق‌نامه» متعلق به شیخ شهاب‌الدین محمود اهری است؟/ دکتر محمد بخت‌آور

«عشق‌نامه»ی شیخ شهاب الدین اهری / پرفسور صدیق

نقش عارف اهری در رسمیت یافتن تشیع در آذربایجان/ حسین دوستی

«عشق‌نامه» باید چاپ شود

شیخ شهاب‌الدین محمود اهری نین احوالاتی/ حجت‌الاسلام میرزا عبدالصمد ملکی

شیخ مظلوم اهر!! / جعفر خضوعی

نگاهی گذرا به زندگی و عرفان شیخ شهاب‌الدین اهری/ دکتر حسین بوذری

بخش دوم: اشعار شهابیه

در این بخش، اشعاری که شاعران معاصر کشور در ستایش شیخ شهاب الدین سروده‌اند، ثبت شده است.

عشق‌نامه، منسوب به مولانا شیخ شهاب الدین محمود بن احمد اهری، تدوین حسین دوستی، اهر: انتشارات شمیسا، 1398، 258ص.

معرفی از:‌ مرکز پژوهش کتابخانه مجلس